وضعیت فعالیت شرکت های بازاریابی شبکه ای در ایران

فروش کالا و خرده فروشی توسط واسطه ها از سال ها پیش وجود داشته است اما واسطه گری همراه با شبکه سازی، آموزش و ایجاد گروه فروش، بازاریابی چند سطحی نام دارد.

اولین بار بازاریابی چند سطحی توسط William classel berry و lee mytinger در شرکت Nutrillite معرفی شد و در سال 1941 این شرکت طرحی را راه اندازی کرد که در آن توزیع کنندگان می توانستند 3% از فروش افرادی که جذب کرده اند را به عنوان پورسانت، دریافت کنند.

در واقع تفاوت اصلی کار آنها با بازاریابی سنتی که از سالیان گذشته وجود داشت، امکان برخورداری از درآمد حاصل از فروش افرادی است که معرفی شده اند.

این روند تا جایی ادامه پیدا کرد که طبق آخرین آمار انجمن فروش مستقیم در سال 2017 حجم فروش مستقیم، 9.6میلیارد دلار بوده است(تاکنون آماری از سال 20 منتشر نشده است) و تعداد نمایندگان مستقل فروش مستقیم در جهان تا آخر سال 2017 به 117 میلیون نفر رسیده است.

روند ضابطه مند شدن بازاریابی شبکه ای در ایران

از سال 1390 بازاریابی شبکه ای به شکل رسمی و قانونمند طی دستورالعمل "تاسیس و نحوه فعالیت و نظارت بر شرکت های بازاریابی شبکه ای " در ایران شروع به کار کرد و طی 7 سال اخیر، این روند فعالیت تکامل یافت. در واقع پس از سال 90 و در سال 94 این دستور العمل به آئین نامه " تاسیس و نظارت بر بازاریابی شبکه ای" تغییر یافت و اواخر سال 95 این آئین نامه اصلاح شد تا جایی که آخرین نسخه به روز شده آن در تاریخ 96.1.29 تحت عنوان " آئین نامه اجرایی چگونگی صدور مجوز و نحوه نظارت بر فعالیت افراد صنفی در فضای مجازی و بازاریابی شبکه ای" رسما به منظور اجرا به شرکت های فعال و متقاضی ابلاغ گردید و هم اکنون تمامی متقاضیان فعالیت در این حوزه می بایست در چارچوب تعیین شده در این آئین نامه فعالیت نمایند.

در ابتدای فعالیت، مجوزهای یک ساله و دو ساله برای شرکت های بازاریابی شبکه ای صادر شد اما هم اکنون با درخواست شرکت های تولیدی و توزیعی، مجوزهای 5 ساله برای فعالیت این شرکت ها صادر می شود و تنها مرجع صدور پروانه کسب برای فعالیت بازاریابی شبکه ای در ایران را اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی صادر می نماید و شرکت هایی که قصد فعالیت و فروش و پرداخت پورسانت چند سطحی دارند، می بایست پروانه کسب مربوط به این فعالیت را دریافت نمایند.

در ادامه به بررسی آمارهای موجود در این زمینه در سال 97 می پردازیم:

آمار تفکیک جنسیتی بازاریابان در شرکت های بازاریابی شبکه ای در ایران

همانطور که در نمودار زیر مشاهده می کنید، بر اساس آخرین آمار موجود، 58.25 درصد از بازاریابان را آقایان و 41.75 درصد را خانم ها تشکیل می دهند که این آمار نسبت به گذشته تغییرات اندکی داشته است.

تحقیقات صورت گرفته در رابطه با عضویت اعضا در شرکت های دارای پروانه کسب بازاریابی شبکه ای نشان می دهد:

برای رده سنی بازاریابان در شرکت های بازاریابی شبکه ای در ایران تا آذر سال 97، بیشترین تعداد بازاریابان در رنج سنی 26 تا 35 سال هستند که حدود 38 درصد از کل بازاریابان در این رده سنی قرار دارند.

همچنین 25.19 درصد از آنها در رده سنی تا 25 سال و 21.05 درصد در رده سنی 36 تا 45 سال قرار دارند. ضمنا 10.24 درصد از کل بازاریابان در رده سنی 46 تا 55 سال قرار داشته و 5.52 درصد در رده سنی بالاتر از 56 سال قرار دارند.

نمودار درصد فروش محصولات در رسته های مختلف در شرکت های بازاریابی شبکه ای

تحقیقات نشان می دهد درسال 96 لوازم آرایشی و بهداشتی با 59.7 درصد پرفروش ترین رسته کالایی در این حرفه بوده است و پس از آن مواد غذایی با 33.42 درصد فروش قرار دارد.

اما بر اساس بررسی ها این آمار در 6 ماهه اول سال 97 کاملا تغییر کرده است به طوری که مواد غذایی و لوازم آرایشی و بهداشتی هر دو با 47 درصد فروش پرفروش ترین رسته کالایی بوده اند.

آمارها و نظر سنجی هایی که طی این مدت صورت گرفته نشان می دهد این حرفه در کشور ما گرچه نوپا و جدید است و طی این 7 سال دستخوش تغییرات و مشکلاتی بوده و هست، اما شاهد رشد و توسعه این حرفه در کشور بوده ایم.

اما لازم به ذکر است که این حرفه نیز همانند هر فعالیت دیگری آسیب پذیری هایی دارد که می بایست در نظر گرفته شود.

آسیب های کنونی بازاریابی شبکه ای در ایران

1 . بعضا کالاهای نامرغوب از جانب شرکت ها عرضه می شود که کار بازاریاب را برای فروش سخت می کند.

2 . عملکرد ضعیف برخی لیدرها که شاید نتوانسته اند آموزش مناسب برای خرده فروشی را به مجموعه خود انتقال دهند.

3 . فعالیت شرکت های فاقد پروانه کسب بازاریابی شبکه ای که موجب ایجاد مشکل برای شرکت های قانونی و دارای پروانه شده است.

4 . تأکید برخی مجموعه ها بر عضوگیری بجای فروش کالا و استفاده از ترفندهای فروش اجباری جهت بهره مندی اعضای بالای مجموعه.

5 . جابجایی یا شیفت بازاریابان در گروه های داخلی یک شرکت یا از شرکتی به شرکت دیگر بر مبنای تصمیم سرشاخه مجموعه بدون توجه به محصولات، طرح درآمدی، نحوه فعالیت و . در شرکت یا گروه جدید.

6 . بزرگ نمایی در کسب درآمدهای بالا بدون توجه به توانایی اشخاص در نحوه فعالیت تجاری.  

با هلدینگ بزرگ عطاکو در سایت atamlm.ir همراه ما باشید.

برگرفته از سایت mlmbook